Młyny nad Stobniczanką

 

Pod koniec XVIII wieku pojawiła się mapa Dawida Gilly zwana mapą Prowincji Prus Południowych, będąca źródłem wiedzy o części ziem polskich. Oglądając tereny między Luciążą a Pilicą łatwo można dostrzec małą rzeczkę mającą około 14 km - Stobniczankę. Na niej znajdują się 4 młyny, trzy z nich są blisko siebie położone. Stobnica - osada leżąca nad jej brzegiem, miała więc już pod koniec XVIII wieku trzy młyny, a jeden z nich o 4 kołach istniał już przynajmniej od połowy XVI wieku i należał do opata witowskiego, co jest poświadczone źródłowo.

                                              Okolice Stobnicy, fragment mapy D.Gilly

                                           Mapa Królestwa Polskiego, okolice Stobnicy

Według tradycji najstarszym młynem był tzw. młyn Jaroszewizna, przebudowany po raz ostatni w roku 1928, kiedy to budynek podniesiono o 1 kondygnację i pokryto papą. W roku 1968 powódź zniosła urządzenia wodne i od tej chwili młyn działał na silniku elektrycznym. Budynek wcześniejszy- XIX-wieczny był budynkiem drewnianym, parterowym z nadbudówką o dachu dwuspadowym krytym gontami, w części mieszkalnej stał na lądzie, natomiast w części produkcyjnej częściowo na palach drewnianych nad wodą. Młyn posiadał dwa koła podsiębierne, parę kamieni francuskich, żubrownik, perlak i jagielnik”.

                                           Młyn Jaroszewizna

Kolejny młyn- Olszyny- był młynem dworskim, drewnianym i parterowym, o dachu dwuspadowym krytym strzechą. Posiadał dwa koła nasiębierne, parę kamieni francuskich, żubrownik, perlak i jagielnik. Przebudowę przeszedł w roku 1925, kiedy to budynek podniesiono o jedną kondygnację i pokryto papą. Od powodzi w roku 1968 młyn był nieczynny.

                                           Młyn Olszyny

Najmniejszy młyn leżał około 2 km na zachód od szosy Przedbórz - Sulejów i wybudowano go na przełomie XIX i XX wieku. Był to budynek z bali, parterowy o dachu dwuspadowym krytym strzechą. Posiadał jedno koło podsiębierne i parę kamieni francuskich oraz żubrownik na kamienie śląskie. Przeszedł przebudowę w roku 1929, a pracował do roku 1950. To prawdopodobnie młyn na Młynkach Poduchownych.

Przypuszczać należy, że jeden z 3 młynów nie doczekał wieku XX lub nigdy go w tym miejscu nie było a Gilly tworząc mapę popełnił błąd. Ku temu może skłaniać fakt, iż na mapie kartograficznej Królestwa Polskiego z lat 40. XIX wieku młyna trzeciego nie ma. Podobnie stało się z czwartym nieco oddalonym od Stobnicy młynem, który widać na wspomnianej mapie. Być może ktoś z Państwa ma nieco więcej informacji na temat tych miejsc.